Cordylus tropidosternum - szyszkowiec tropikalny

Polecany dla:

Nazwa łacińska:

Nazwa polska:

Synonimy:

Wygląd:

Jaszczurka ta osiąga długość 18-20 cm. Bez ogona ok. 8,5-9 cm u Cordylus tropidosternum, ok. 7,5 cm u Cordylus jonesi. Oba gatunki nie różnią się od siebie ubarwieniem. Szyszkowiec ma dużą trójkątną głowę, która jest wyraźnie oddzielona od reszty ciała. Czarny otwór uszny jest przysłonięty i staje się widoczny przy przechyleniu głowy przez jaszczurkę. Całe ciało jest spłaszczone. Ogon stanowi nieco ponad połowę ciała jaszczurki. Jest dość masywny i posiada kolczaste łuski. W razie jego uszkodzenia, ulega regeneracji, jednak jest to proces długotrwały. Szyszkowiec jest szorstki w dotyku, a łuski układają się w tarczki. Łapy są dość masywne, a każda z nich posiada po pięć cieniutkich palców, zakończonych malutkimi, ale ostrymi pazurkami. Szyszkowiec jest ciemnobrązowy, spód jest jasnobrązowy. Podgardle jest żółtawe. Wzdłuż ciała biegną białe, czarne i żółte plamki. Osobniki pochodzące z odłowu mogą mieć rdzawe ubarwienie, jeżeli pochodzą z terenów, gdzie występują złoża żelaza. Rdzawe ubarwienie znika w niewoli po wylince. Szyszkowiec może przypominać swoim wyglądem „miniaturowego krokodyla”.

Występowanie:

Obszar występowania Cordylus tropidosternum rozciąga się od wschodniej Zimbabwe poprzez Tanzanię do południowej Etiopii, natomiast Cordylus jonesi od wschodniej Botswany, poprzez Zimbabwe do zachodniego Mozambiku.

Biotop:

Szyszkowiec żyje na suchych sawannach, porośniętych wysoką trawą. Jego kryjówki znajdują się w skałach i pniach drzew itp. Żywi się niewielkimi owadami, a jego ulubionym pokarmem są termity.

Aktywność:

Zachowanie:

Szyszkowce są z natury jaszczurkami bardzo płochliwymi. Z tego względu nie powinno się ich brać na ręce, gdyż każdy kontakt z człowiekiem jest dla tej jaszczurki bardzo stresujący. Ciężko aklimatyzują się w nowym terrarium i zaraz po zakupie mogą nie jeść nawet przez miesiąc. Dlatego tak ważne jest zapewnienie w terrarium dużej ilości kryjówek, by jaszczurka czuła się bezpiecznie. Jeżeli nie będziemy zbytnio stresować szyszkowców, a przy wkładaniu rąk do terrarium nie będziemy ich dotykać i nie niepokoić, to wtedy jaszczurki nie będą uciekać i będziemy mogli je nawet dotknąć. Młode lepiej i szybciej się do nas przyzwyczajają, ale trzeba pamiętać, że jaszczurki, zwłaszcza takie jak szyszkowiec, to zwierzęta do obserwacji. Na ręce bierzemy je tylko w razie konieczności, ale wtedy trzeba uważać, gdyż jaszczurka nie zawaha się nas ugryźć.

Nie wolno wyrywać się z uścisków szczęk szyszkowca, by nie uszkodzić jego zębów. W takiej sytuacji najlepiej poczekać, aż sam puści. Szyszkowce są zwierzętami terytorialnymi, co można zauważyć w terrarium. Często prezentują one wobec siebie grożące ruchy głową do góry i w dół, oraz charakterystycznie „merdają” ogonem. Mimo, że stosunkowo silna agresja może występować pomiędzy samicami (należy więc, w każdym wypadku zadbać o odpowiedni wystrój jak i wielkość terrarium) to walki pomiędzy samcami mogą być szczególnie nasilone. Może to doprowadzić do sytuacji, w której osobnik słabszy często pozostaje w kryjówce, a także do jego śmierci lub poważnych uszkodzeń ciała w wyniku starć z osobnikiem silniejszym. Z tego powody nie należy trzymać w terrarium więcej niż jednego samca.

Nie powinno się łączyć innych gatunków z tą jaszczurką, ze względu na terytorializm.

Środowisko życia:

Temperatura °C:

25-30°C w dzień, w nocy 17-20°C.

Wilgotność powietrza %:

40-50%, a w okresie godowym ok. 60%.

Oświetlenie:

Cykl oświetlenia 12-13 godzinny.

Typ terrarium:

Żywienie:

Jaszczurki te nie należą do „żarłoków”, a zestresowane potrafią nie jeść bardzo długi okres czasu. Szyszkowca skarmiamy przede wszystkim świerszczami, konikami polnymi, a dorosłe również pasikonikami i szarańczą. Zdecydowanie ulubionym pokarmem tej jaszczurki są niestety mączniaki, które nie mogą stanowić pokarmu podstawowego i powinno podawać się je tylko co jakiś czas. Jeśli chodzi o drewnojady to możemy je podawać również, ale bardzo rzadko. Obu tych pokarmu w żadnym wypadku nie można podawać młodym osobnikom, które mogą być przyczyną zaczopowania jaszczurki. Dużo lepszym uzupełnieniem diety są: malutkie ślimaki, dżdżownice, oraz małe owady: ćmy, motyle i gąsienice. Pokarm należy 3-4 razy w tygodniu uzupełniać o wapń i witaminy w stosunku 3:1. Dla odpowiedniego przyswojenia wapnia i wytworzenia witaminy D3 potrzebne są promienie UVB (5-8%). Najbardziej narażone na ich brak są samice w ciąży, młode i stare osobniki. Dorosłe są dość odporne na brak UVB, ale nie wolno ryzykować, gdyż problemy (krzywica itp.) mogą pojawić się w każdej chwili. Większość owadów wrzucamy bezpośrednio do terrarium, a pokarm taki jak mączniaki, czy drewnojady, podajemy w miseczkach o śliskich ścianach. Sytuacja wygląda inaczej jeżeli szyszkowiec jest oswojony i bez problemu możemy kontrolować ilość zjedzonego pokarmu. Wtedy dorosłą jaszczurkę karmimy co 2-3 dni, natomiast młode codziennie. Szyszkowcom nie podajemy: owadów z żądłami, chrząszczy, owadów pochodzących z miejsc zanieczyszczonych, mięsa, oraz pokarmu roślinnego. Jako źródło wody najlepiej sprawdza się basenik, który oprócz tego pomaga jaszczurce w linieniu. Sam basen jednak nie wystarczy, gdyż niektóre osobniki mogą nie chcieć pić z niego wody, dlatego codziennie powinniśmy spryskiwać jedną część terrarium (kawałek ściany, kilka kamyków).

Wielkość terrarium:

Terrarium:

Dla trzech dorosłych osobników, dwóch samic i jednego samca, minimalne wymiary terrarium powinny wynosić: 70x40x40 cm, dla 4- 5 osobników 90cm x 50cm x 50cm, a dla pojedynczego osobnika: 60cm x 40cm x 40cm (długość, szerokość, wysokość). Pamiętajmy, że im większe terrarium tym lepsze. Młode 5-6 cm osobniki możemy trzymać w niewielkich terrariach, jednak szybko będziemy je musieli przenieść do terrarium docelowego. Cykl dzienny powinien trwać 12h. Temperatura panująca w terrarium powinna wynosić 25-30°C w dzień, natomiast w nocy 17-20°C. Najlepszym źródłem ciepła są po prostu zwykłe żarówki, gdyż temperatura w terrarium nie jest zbytnio wysoka, a poza tym terraria przeznaczone dla szyszkowców są dość niewielkie i szybko powinny się nagrzać. Kable i maty grzewcze są zbędne. Oprócz zwykłej żarówki w terrarium musi się znaleźć źródło promieni UVB (5-8%), odpowiedzialnych za wytworzenie witaminy D3 ,oraz odpowiednie przyswojenie wapnia. Wilgotność w terrarium powinna wynosić 40-50%, a w okresie godowym ok. 60%. Najlepszym podłożem dla tych jaszczurek jest czysty piasek. W wypadku szyszkowców nie ma problemu ze zjadaniem podłoża, tak więc piasek jest zupełnie bezpieczny. Ściany terrarium muszą być wykończone takim materiałem, aby jaszczurki mogły się po nim wspinać. Do tego celu możemy użyć korka, łupków skał itp. Jest to bardzo ważne gdyż taka ścianka zwiększa powierzchnię terrarium. Szyszkowce uwielbiają się wspinać, dlatego też poza takimi ściankami w terrarium umieszczamy konary i korzenie. Jednym z ważniejszych elementów terrarium są liczne kamienie i kryjówki. Kamienie służą szyszkowcom przede wszystkim do wygrzewania się, ale możemy z nich również zrobić kryjówki w postaci „jaskiń”, jednak musimy przy tym pamiętać aby „konstrukcje” te były stabilne i nie stwarzały zagrożenia jaszczurkom. Prócz tego do zrobienia kryjówek nadają się połówki kokosa z wyciętymi wejściami, kawałki drewna i kory i inne tego typu elementy. Ważne by kryjówki były dość ciasne i nie było w nich za dużo miejsca, gdyż jeżeli kryjówki będą za duże lub będzie ich za mało szyszkowce same będą wykopywać sobie dołki pod kamieniami.

Każdy osobnik powinien mieć przynajmniej jedną kryjówkę. Bardzo ważne jest to, aby zapewnić zwierzakom miejsce, w którym będą czuły się bezpiecznie, a co za tym idzie szyszkowce będą bardzo dobrze się czuły, szybciej zaaklimatyzują się w nowym terrarium i będziemy mieć większą szansę na rozmnożenie. Wbrew pozorom, jeśli zapewnimy szyszkowcom dużo kryjówek, to wcale nie będą cały czas się ukrywać, a więcej się wygrzewać, gdyż będą wiedziały, że zawsze mają się gdzie ukryć. W terrarium należy umieścić niewielki basenik. U dorosłych osobników powinien być głęboki na ok. 1cm. Chodzi o to, aby jaszczurka mogła zanurzyć w nim cały tułów. Z tego zbiornika szyszkowce będą pić, oraz moczyć się w nim w czasie wylinki co pomoże im w zrzuceniu starej skóry. Niektóre osobniki, jednak wolą zlizywać wodę z kamieni i ścian, dlatego codziennie powinniśmy spryskiwać jedno miejsce w terrarium (nie całe, by nie zwiększyć zbytnio wilgotności). By ożywić wnętrz terrarium, możemy posadzić w nim rośliny lubiące suszę. Chyba najlepiej nadają się do tego sukulenty. Nie sadzimy kaktusów, które mogłyby być niebezpieczne. Roślin nie sadzimy bezpośrednio do piasku, ale najpierw do ziemi, a dopiero potem przysypujemy piaskiem. Prócz żywych roślin możemy użyć sztucznych.

Rozpoznawanie płci:

Dymorfizm płciowy jest dość dobrze widoczny. Samce są nieco większe od samic. Mają szerszą głowę niż samice (patrząc od góry). Na podstawie ogona samca, znajdują się dwie, kuliste wypukłości- hemipenisy. Samiec ma też większe niż samica pory udowe, jednak czasem ta cecha może zmylić.

Rozmnażanie:

Niestety szyszkowce są dość trudnym gatunkiem do rozmnożenia, dlatego osobniki dostępne w handlu, albo pochodzą z importu, albo zostały urodzone w niewoli, przez samice które zaszły w ciążę na wolności. Mimo to naprawdę warto podjąć się tego zadania. W tym celu powinniśmy zrobić szyszkowcom zimowanie. Do spoczynku wybieramy tylko osobniki dorosłe i w pełni zdrowe. Zimowanie ma naśladować porę suchą. Cały „okres przygotowania do kopulacji” trwa ponad 2 miesiące i składa się z 5 etapów. 

- Etap I (ok. 7 dni). Jest to przygotowanie do zimowania. Tydzień przed planowanym obniżeniem temperatury musimy przestać karmić jaszczurki. Temperatura, oświetlenie pozostają w normie. Chodzi o to, aby szyszkowiec w czasie zimowania miał czyste jelito. Dla pewności pod koniec tygodnia możemy zrobić szyszkowcom kąpiel w letniej wodzie, by wykluczyć ewentualne pozostałości w jelicie. 

- Etap II (ok. 7 dni). Jest to okres stopniowego obniżania temperatury. Codziennie skracamy cykl dzienny o 2h. Przykładowo pierwszy dzień : jeszcze 12h, drugi: 10h, trzeci: 8h, czwarty: 6h, piąty: 4h, szósty: 2h, natomiast w siódmym w ogóle nie świecimy światła. Nie karmimy, zapewniamy tylko dostęp do wody. 

- Etap III (ok. 30dni). Następnym etapem jest zimowanie. Szyszkowce należy przełożyć do pojemnika z kilkoma kryjówkami i miseczką wody. W pojemniku powinien panować półmrok. Podłożem musi być suchy piasek. Temperatura w dzień powinna wynosić ok. 20-23°C, natomiast w nocy ok. 13-16°C. Dla niektórych osobników może być to zabójcze, dlatego do zimowania wybieramy tylko osobniki dorosłe, zdrowe i silne z czystym jelitem. Co jakiś czas należy kontrolować jaszczurki. Nie karmimy, zapewniamy tylko miskę z wodą, nie spryskujemy. Jeżeli zauważymy coś niepokojącego ze zdrowiem któregoś z osobników musimy natychmiast przerwać dla niego zimowanie i włożyć go do terrarium z normalnymi warunkami, co nie jest niebezpieczne. 

- Etap IV (ok. 7dni). Jest to okres, w którym stopniowo powinniśmy przywracać wszystkie warunki do normy. Szyszkowce przekładamy do terrarium i każdego dnia świecimy o 2 godziny więcej, aż do 12 godzin dziennie. 

- Etap V (ok. 30 dni). Gdy już wszystkie warunki w terrarium powrócą do normy, terrarium zaczynamy obficie spryskiwać. Wilgotność powinna wynosić ok. 60%. Wtedy też podajemy więcej pokarmu niż zwykle. Ten okres obfitości i zwiększonej wilgotności powinien trwać ok. 30 dni. Po ich upływie zaczynamy normalnie karmić i spryskiwać terrarium. Podczas „miesiąca obfitości” powinno dojść do kopulacji. Może do niego dojść potem, jednakże bardzo ważne jest stworzenie okresu suszy. 

Ważną rolą w rozmnażaniu odgrywa same urządzenie i wielkość terrarium. Jeśli dojdzie do kopulacji możemy być naprawdę zadowoleni. Podczas kopulacji samiec chwyta zębami samicę za bok. Ciążą trwa nieco ponad 5 miesięcy. Szyszkowce są żyworodne. Samica rodzi od 2-5, ok. 6 cm młodych. Trzymamy je w osobnym terrarium, gdyż dorosłe mogłyby nawet je zjeść. Małe szyszkowce powinny dostawać pokarm codziennie. Karmimy je: małymi świerszczami, konikami polnymi i innymi małymi owadami. Pokarm 3-4 razy w tygodniu posypujemy wapniem i witaminami (3:1). Nie podajmy im mączniaków, ani tym bardziej drewnojadów. Należy bacznie kontrolować, czy wszystkie osobniki jedzą, gdyż niektóre mogą zdominować inne, dlatego najlepiej trzymać młode osobno lub w małych grupach. Młode muszą mieć w terrarium źródło promieni UVB. Jest to szczególnie ważne jeżeli chodzi o takie maluchy! W terrarium nie może być baseniku, gdyż jaszczurki mogłyby się utopić nawet w kilkumilimetrowej wodzie. Reszta wyposażenia (kryjówki, gałęzie itp.) tak samo jak u dorosłych.

Uwagi:

Cały rodzajCordylus jest objęty CITES II, dlatego szyszkowce powinno się rejestrować.

Jak już wcześniej wspominałem szyszkowce dostępne w handlu pochodzą prawie wyłącznie z natury, jednak u tego gatunku raczej nie ma problemu z pasożytami. Przy zakupie należy zwrócić uwagę na to czy szyszkowiec jest ruchliwy, czy ucieka i jest nieufny w stosunku do człowieka. Są to bardzo ważne cechy, świadczące o zdrowiu jaszczurki. Inaczej sprawa wygląda u osobników oswojonych, jednak i w tym wypadku szyszkowiec nie może leżeć cały czas nieruchomo w jednym miejscu. Oprócz tego zwracamy uwagę na kończyny i ogon, które nie mogą być powykrzywiane, a sam szyszkowiec powinien stać na wyprostowanych łapach. Oczy nie mogą być napuchnięte, na skórze nie powinno być ran ropieni itp. Cena szyszkowca jest bardzo zróżnicowana. Młode osobniki można kupić już za 40- 50zł, natomiast dorosłe za 70- 100zł.

Jaszczurka polecana dla początkujących. Nie należy do żarłocznych jaszczurek. Bardzo płochliwa i trudna do rozmnożenia. Osobniki dostępne w sprzedaży pochodzą prawie wyłącznie z importu. Podlega rejestracji CITES

Trudność hodowli: